Εξ Αποστάσεως Διδασκαλία: Τι είναι αυτό που γίνεται στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο αυτή τη στιγμή

Τσινάκος Αύγουστoς*

Αυτό που γίνεται στην Ελλάδα ( αλλά και σε όλο τον κόσμο γύρω μας) βιβλιογραφικά αναγνωρίζεται με τον όρο Emergency Remote Teaching -Επείγουσα εξ Αποστάσεως Διδασκαλία και αφορά προσωρινή μετατόπιση της διδασκαλίας σε εναλλακτικό τρόπο παράδοσης λόγω περιστάσεων κρίσης

«Ο Εκπαιδευτικός ως «τεμπέλης» και «ανειδίκευτος» στην εποχή του COVID19”

Σε εποχές κρίσεων, σε κάθε άνθρωπο εμφανίζονται στοιχεία από τον πραγματικό του εαυτό. Σε άλλους αναδύονται  τα θετικά στοιχεία του χαρακτήρα τους με την προσφορά, την αλληλεγγύη την κατανόηση στην πρώτη γραμμή, ενώ σε άλλους επικρατούν τα πιο αρνητικά στοιχεία όπως η κατηγορία, η αναλγησία,  η αρνητική κριτική.

Στην Ελληνική κοινωνία του COVID 19 το επάγγελμα του εκπαιδευτικού δέχεται πληθώρα επιθέσεων, κριτικών αλλά και επαίνων κατά τη διάρκεια της πολύ δύσκολης μετάβασης του εκπαιδευτικού σεναρίου από in person σε distance education, υπό ασφυκτικές χρονικές πιέσεις.

Η πέρα από κάθε προσδοκία συμμετοχή των Εκπαιδευτικών σε διάφορα Webinars που αναλύουν τρόπους ορθής χρήσης των τεχνολογικών μέσων για τη διδασκαλία,  αποτελεί από μόνη της μια απάντηση στη συγκεκριμένη επίκριση.

Διερωτάται κανείς εάν πάρουμε για παράδειγμα, τον πιο πετυχημένο τηλεοπτικό δημοσιογράφο, που κάνει τα πιο άρτια και υψηλού επιπέδου ρεπορτάζ,  θα μπορούσε κανείς να τον χαρακτηρίσει ανειδίκευτο εάν ταυτόχρονα με την παρουσίαση του ρεπορτάζ, ξαφνικά θα έπρεπε να έχει και τον έλεγχο φωτισμού, σκηνοθεσίας, mixaz ήχου και  καθήκοντα μπούμαν?

Ας βάλουμε όμως κάποια πράγματα στη θέση τους, σε μια προσπάθεια “βιβλιογραφικά τεκμηριωμένης” ανάλυσης.

Η άμεση αποδοχή της καινοτομίας από τον πληθυσμό/ κοινωνικές ομάδες, υπό φυσιολογικές συνθήκες, έχει παρατηρηθεί αφορά οριακά το 16% του πληθυσμού (βλ τη γενικώς αποδεκτή μελέτη του Rogers (2003) ).

Στην Ελλάδα αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο, οπού με βάση τα στοιχεία της UNESCO (25/3/2020)  πάνω από 1.5 Δις του εκπαιδευτικού πληθυσμού είναι εκτός σχολείων, περιμένουμε κάτι διαφορετικό και μάλιστα υπό συνθήκες πρωτοφανούς κρίσεως?

Κι όμως στην Ελλάδα, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό Εκπαιδευτικών – πολλαπλάσιο του 16% της βιβλιογραφίας- έχουν ήδη ανταποκριθεί, πέρα από κάθε προσδοκία και προγνωστικά.

Δεν θα αναλύσω τα προβλήματα των πλατφορμών, τα προσωπικά προβλήματα των καθηγητών(όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων)  κοινωνικής και γνωστικής φύσεως, ούτε και τα προβλήματα των μαθητών που βιώνουν την πρωτόγνωρη αυτή κατάσταση. Θα πρέπει να σταθούμε όλοι στην καλή διάθεση των περισσότερων να βρεθεί μια λύση (ακόμη και όσων δεν πολύ πιστεύουν στις εκπαιδευτικές πρακτικές της εξ αποστάσεως).

Θα αναλύσω όμως την κριτική αυτών που υποστηρίζουν ότι η Εκπαίδευση από Απόσταση  ΔΕΝ μπορεί να αντικαταστήσει την κατά πρόσωπο, και κατηγορούν αλλήλους, ότι αυτό που γίνεται είναι κακής ποιότητας Εκπαίδευση από Απόσταση.

Λοιπόν έχουν ΟΛΟΙ ΑΔΙΚΟ και στα ΔΥΟ.

Υπάρχουν πάρα πολλές μελέτες που αποδεικνύουν το λεγόμενο “No Significant Difference phenomenon” που με απλά λόγια εκφράζει την άποψη ότι όταν μια εκπαιδευτική δράση σχεδιάζεται σωστά, δεν έχει πολύ σημασία στο τελικό μαθησιακό αποτέλεσμα του μαθητή το εκπαιδευτικό σενάριο με το οποίο προσφέρεται. Αρά σαφώς η  Εκπαίδευση από Απόσταση , ΜΠΟΡΕΙ να αντικαταστήσει την κατά πρόσωπο εφόσον έχει σχεδιαστεί σωστά

Αυτό μας φέρνει αντιμέτωπους με το δεύτερο μέρος της κριτικής, δηλαδή ποιος είναι ο σωστός σχεδιασμός της Εκπαίδευσης από Απόσταση?

Όσοι ασχολούνται επαγγελματικά με την Εκπαίδευση από Απόσταση γνωρίζουν (όπως επιβεβαιώνεται από πολλά άρθρα και βιβλία (πχ. Bates,2005)) ότι ο μέσος χρόνος παραγωγής ενός επιτυχημένου μαθήματος κατάλληλο για Εκπαίδευση από Απόσταση είναι μεταξύ 6 και 9 μήνες ανά αντικείμενο, ανάλογα με την εμπειρία  των συνεργαζόμενων ομάδων που πλαισιώνουν την παραγωγή του μαθήματος βλέπε, domain experts, instructional designers, learning designers, media designers και ομάδες Τεχνικής υποστήριξης των δράσεων του μαθήματος.

Δε νομίζω κανείς να μπορεί να ισχυριστεί ότι υπάρχει ο παραπάνω βαθμός ετοιμότητας ή ωριμότητας στην Ελληνική ( αλλά και των υπολοίπων χωρών) εκπαιδευτική πραγματικότητα.  Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για τόσο γενικευμένες λύσεις που αφορούν όλα τα γνωστικά αντικείμενα όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης.

Άρα  προκύπτει το αμείλικτο ερώτημα ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ?

Όσοι βιάζονται να πουν ότι κάνουμε προχειροδουλειές, λύσεις εντυπωσιασμού κλπ ας μη χαίρονται.

Είναι σίγουρο ότι ΔΕΝ κάνουμε Εκπαίδευση από Απόσταση, καθώς αυτή απαιτεί υψηλό βαθμό εξειδίκευσης, συνεργασία πολλών ομάδων διαφορετικών δεξιοτήτων και πολύ χρόνο προετοιμασίας.

Αυτό που γίνεται στην Ελλάδα ( αλλά και σε όλο τον κόσμο γύρω μας) βιβλιογραφικά αναγνωρίζεται με τον όρο Emergency Remote Teaching -Επείγουσα εξ Αποστάσεως Διδασκαλία και αφορά προσωρινή μετατόπιση της διδασκαλίας σε εναλλακτικό τρόπο παράδοσης λόγω περιστάσεων κρίσης ( CRLT, 2020;Davison College, 2020; Hodges et all ,2020; McMurtrie B , 2020; TEMPLE. ,2020)

Σε αντίθεση με τα μαθήματα/δράσεις που σχεδιάστηκαν από την αρχή  για το οικοσύστημα της Εκπαίδευσης από Απόσταση, η Επείγουσα εξ Αποστάσεως Διδασκαλία περιλαμβάνει τη  χρήση πλήρως απομακρυσμένων λύσεων διδασκαλίας για εκπαίδευση (που διαφορετικά θα παρέχονταν in person)  τα οποία θα επιστρέψουν σε αυτή τη μορφή μόλις κατασταλεί η κρίση ή η έκτακτη ανάγκη.ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ  Σχέσεις Συλλόγων Διδασκόντων και Γονέων

Ο πρωταρχικός στόχος της Επείγουσα εξ Αποστάσεως Διδασκαλίας δεν είναι να επαναδημιουργηθεί  ένα ισχυρό εκπαιδευτικό οικοσύστημα, αλλά να παράσχει προσωρινή πρόσβαση σε οδηγίες και εκπαιδευτικές υποστηρίξεις με τρόπο που να είναι γρήγορος και αξιόπιστος στη περίπτωση έκτακτης ανάγκης ή κρίσης όπως αυτή του COVID19

Όταν κατανοούμε την Επείγουσα εξ Αποστάσεως Διδασκαλία  με αυτό τον τρόπο, μπορούμε να τη διαχωρίζουμε από την Εκπαίδευση από Απόσταση και να μην ασκούμε λανθασμένες κριτικές.

Σε μία τόσο γενικευμένη κρίση μπορεί και θα γίνουν λάθη.

Αλλά ας δούμε τι θα πρέπει να μείνει τόσο για τους εκπαιδευτικούς της χώρας μας όσο και για το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, σαν αποτέλεσμα της μετάβασης αυτής.

Για τους εκπαιδευτικούς θα μείνει η εμπειρία από την προσπάθεια αυτό οργάνωσης σε ομάδες υποστήριξης, τις ομάδες διαμοιρασμού καινοτομίας /βέλτιστων λύσεων, η απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων.

Για το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων θα πρέπει να μείνει η ανάγκη επένδυσης σε ομάδες εκπαιδευτικών για οργάνωση ολοκληρωμένων μαθημάτων για Εκπαίδευση από  Απόσταση, και η αξιοποίηση ανάλογων ολοκληρωμένων μαθημάτων και σε περιόδους ΜΗ ΚΡΙΣΗΣ.

Η προσέγγιση αυτή θα μπορούσε να δώσει λύση στην απασχόληση αδιόριστων Εκπαιδευτικών – Αναπληρωτών για την Εκπαίδευση από  Απόσταση σε περιοχές όπου η φυσική παρουσία δασκάλου είναι αδύνατη.

Επίσης,  και σημαντικότερο ίσως, θα πρέπει να μείνει η δημιουργία ανάλογης κουλτούρας- αντανακλαστικών για συνέχιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε περιόδους κρίσεων με άμεση ενεργοποίηση της Επείγουσας εξ Αποστάσεως Διδασκαλίας (τύπου first responders)  σε περιπτώσεις σεισμών πλημμύρων και άλλων φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών που ενδεχόμενα μπορεί να πλήξουν στο μέλλον κάποια περιοχή της Ελλάδος.

Ας ελπίζουμε σε θετικό πρόσημο στο τέλος αυτής της κρίσης

Να είστε όλοι ασφαλείς , αισιόδοξοι και περήφανοι για ότι προσφέρετε στην κοινωνία την κρίσιμη αυτή περίοδο, από όποιο πόστο και εάν το προσφέρετε.

Σχετικά άρθρα

Bates (2005) . Technology, E-learning and Distance Education, RoutledgeFalmer studies in distance education Studies in Distance Education , Psychology Press, 2005 , ISBN 0415284376, 9780415284370

CRLT (2020) . Getting Started with Teaching Remotely in an Emergency, by CRLT and the Center for Academic Innovation 12 March 2020 Retrieved by http://crlt.umich.edu/getting-started-teaching-remotely-emergency on 30-3-2020

Davison College (2020) Emergency Remote Teaching Resources, Hold Your Classes During Emergency Closures, Davidson College Library. Retrieved by  https://davidson.libguides.com/remote-teaching,  on 26-3-2020

Hodges et all (2020) . The Difference Between Emergency Remote Teaching and Online Learning, EDUCAUSE Review, 27 March 2020 Retrieved by https://er.educause.edu/articles/2020/3/the-difference-between-emergency-remote-teaching-and-online-learning?fbclid=IwAR0xvkRTj98K-15uOnt1n1Jr5IJfW-IJIoF7dQh4pIZlqqVitYH4m12rUEc, on 30-3-2020

McMurtrie B (2020) . Preparing for Emergency Online Teaching, The Chronicle of Higher Education, 12 March 2020 Retrieved by https://www.chronicle.com/article/Preparing-for-Emergency-Online/248230 on 19-3-2020https://www.chronicle.com/article/Preparing-for-Emergency-Online/248230 on 19-3-2020

Rogers, E. (2003). The Diffusion of Innovations. Rogers adoption innovation curve. Adapted from Fifth Edition. The Free Press, New York. Retrieved by https://www.researchgate.net/figure/Rogers-adoption-innovation-curve-Adapted-from-Rogers-E-2003-The-Diffusion-of_fig4_317061409

TEMPLE. (2020) REMOTE: Resources for Emergency Online Teaching, Center for the Advancement of Teaching, TEMPLE University Retrieved by https://teaching.temple.edu/remote-resources-emergency-online-teaching on 30-3-2020

UNESCO (2020) Handbook on Facilitating Flexible Learning During Educational Disruption, UNESCO Institute for Information Technologies in Education, 24 March 2020 Retrieved from https://iite.unesco.org/news/handbook-on-facilitating-flexible-learning-during-educational-disruption/?fbclid=IwAR3rQEAhFL5HOY-mvfeJV_JhrpzXRkbWCzKZ6wLofQIOQ9q2sek72JPzY5E  on 24-3-2020

*Σύντομο Βιογραφικό: Ο Δρ Τσινάκος Αύγουστoς είναι Καθηγητής και Διευθυντής του Εργαστηρίου Προηγμένων Εκπαιδευτικών Τεχνολογιών και Κινητών Εφαρμογών (AETMA Lab) του Τμήματος Πληροφορικής του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος.

Πηγή